Dnia 8 września 2019 roku w otoczeniu klimatycznej cerkwi pw. św. Bazylego Wielkiego w Bełżcu odbył się Przegląd Twórczości Ludowej im. Anieli Gmoch.  Wydarzenie zorganizowane zostało w ramach projektu pn. „W blasku Złotej Baszty – ludowe śpiewanie Anieli Gmoch” dofinansowane ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „EtnoPolska 2019”.

W przeglądzie udział wzięły lokalne zespoły śpiewacze i wybitni twórcy. Przegląd rozpoczął się koncertem Zespołu Śpiewaczego „Dolinianki”, w którym swoją działalność artystyczną rozpoczęła Aniela Gmoch. Ponadto na scenie wystąpiły zespoły; Narolskie Nutki, Zespół Ludowy Pojednanie z Krynic, Zespół Śpiewaczy Olszanka z Woli Łosinieckiej, Zespół Śpiewaczy Sąsiadeczki z Łaszczówki, Zespół Ludowy Wierszczyckie Echo z Wierszczycy, Zespół Ludowy Jarczowianki z Jarczowa oraz solistki Julita Urbańczyk z Narola, Janina Kowalczuk z Grabowicy – trzykrotna zdobywczyni Złotej Baszty na FKiŚL w Kazimierzu Dolnym. Podczas przeglądu zaprezentowano lokalne dziedzictwo kulturowe, tradycyjne śpiewy, rękodzieło i swojskie jadło. Ponadto odbyła się promocja publikacji pt. „W blasku Złotej Baszty – ludowe śpiewanie Anieli Gmoch z Bełżca”, wydanej w ramach projektu. Publikacja zawiera informacje o artystce, fotografie z rodzinnego archiwum, teksty piosenek oraz materiały o jej twórczości zebrane na przestrzeni lat w dużej mierze przez wnuczkę Annę Płocicę z domu Gmoch, która napisała obszerną monografię dotyczącą życia artystki w formie pracy magisterskiej. Ponadto jeden z rozdziałów poświęcony został kulturze ludowej regionu i działalności Zespołu Śpiewaczego „Dolinianki” z Bełżca. Organizacja wydarzenia przyczyniła się do popularyzacji lokalnego dorobku artystycznego i kulturowego oraz do upowszechnienia wiedzy na temat swoistych wartości kulturowych charakterystycznych dla naszego regionu. Ponadto projekt miał na celu wspomnienie wspaniałej postaci Anieli Gmoch, która była śpiewaczką prezentującą folklor wschodniego pogranicza, dziś już poniekąd zapominanego. Aniela Gmoch (1919-2016) pochodziła z muzykalnej rodziny, od wczesnej młodości, uczestniczyła w śpiewach grup obrzędowych – przy krzyżach przydrożnych na majówkach, w grupach kolędniczych, przy obieraniu kapusty, na weselach. Ponieważ z racji miejsca zamieszkania od młodości miała również kontakt z folklorem ukraińskim, znała także i ten typ śpiewów, np. połączone z zabawą i tańcem wielkanocne chachułki. Od 1972 roku śpiewała z Zespołem  Śpiewaczym „Dolinianki” z Bełżca. W 1994 roku zdobyła I nagrodę za wykonanie pieśni dożynkowych i weselnych podczas Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, następnie w 1997 r. uczestniczyła wraz Zespołem w warszawskim koncercie z cyklu „Pozwól mi Twe męki śpiewać” (kościół św. Krzyża), w 1998 r. na XXXII FKiŚL otrzymała „Złotą Basztę”, natomiast w 2002 roku odebrała najwyższą nagrodę im. Oskara Kolberga za zasługi dla kultury ludowej.

Organizacja wydarzenia i wydanie publikacji jest to wspomnienie i podziękowanie za talent, lata działalności na rzecz lokalnej tradycji i kultury. Ponadto była to wspaniała okazja do prezentacji dorobku artystycznego zespołów śpiewaczych i twórców działających na terenie gminy Bełżec i całego powiatu tomaszowskiego.

Spot Radio Lublin promujący wydarzenie:

Relacja Katolickie Radio Zamość

Zapowiedź Projektu Karolickie Radio Zamość

Audycja Katolickie Radio Zamość